در فلومتر مکانیکی، انرژی جنبشی سیال به یک حرکت مکانیکی تبدیل میشود و سپس این حرکت به یک سیگنال قابل اندازهگیری تبدیل خواهد شد. فلومتر مکانیکی (Mechanical Flow meter) از انواع تجهیزات اندازه گیری جریان است که بر اساس اصول مکانیکی و قطعات متحرک جریان سیالات مختلف (مایع یا گاز) را اندازه گیری می کند.
این فلومترها از اجزای مکانیکی مانند چرخ دنده ها، روتورها، پروانه ها یا توربین ها تشکیل می شوند که در پاسخ به سیالی که در آنها جریان دارد حرکت می کنند.
بررسی و فروش انواع فلومتر مکانیکی
یکی از مزیت های قابل توجه فلومتر مکانیکی عدم نیاز به برق یا منبع تغذیه است، آنها بر اساس حرکت سیال عمل می کنند. اما از معایب آن میتوان به قطعات متحرک اشاره کرد زیرا ممکن است در طول زمان فرسوده شوند و نیاز به تعمیر و نگهداری داشته باشند.
این فلومتر ها از قرن بیستم به یکی از اصلی ترین تجهیزات اندازه گیری جریان در صنایع مختلف تبدیل شده اند. هدف از این مقاله بررسی انواع، مزایا، نکات مهم خرید و کاربردهای فلومترهای مکانیکی است.
انواع فلومتر مکانیکی
فلومتر مکانیکی تجهیزی است که برای اندازه گیری دبی مایعات یا گازها در کاربردهای مختلف استفاده می شود. این فلومترها بر اساس اصول مکانیکی عمل می کند و معمولاً یک قرائت مستقیم از میزان جریان حجمی ارائه می دهد.
فلومترهای مکانیکی انواع مختلفی دارند که هر کدام برای کاربردهای خاصی مناسب می باشند. برخی از مهمترین انواع این فلومترهای مکانیکی عبارتند از:
1.فلومتر توربینی (Turbine Flow Meter)
فلومترهای توربینی یکی از دقیقترین انواع فلومترها هستند که برای اندازهگیری جریان حجمی مایعات و گازهابه کار می روند. این نوع فلومتر بر اساس حرکت مکانیکی و چرخش پرههایی که به توربین نیز شناخته میشوند، جریان سیال را اندازهگیری میکند.
در فلومترهای توربینی، سیال فرآیندی با برخورد به سطح تیغههای توربین باعث حرکت و چرخش یک شفت دوار (روتور) در فلومتر توربینی میشود. معمولاً تیغههای فلومترهای توربینی مغناطیسی هستند. در قسمت بالای توربین، یک سنسور اثر هال برای آشکارسازی و تولید پالسهای الکتریکی وجود دارد.
به این ترتیب در اثر جریان سیال فرآیندی، توربین فلومتر و روتور آن دوران خواهند کرد که این چرخش باعث ایجاد پالسهای الکتریکی در فلومتر می شود. سرعت جریان سیال عبوری در فلومترهای توربینی نسبت مستقیمی با پالسهای الکتریکی ایجاد شده خواهد داشت. فلومترهای توربینی مناسب سیالات تمیز و عاری از هرگونه ذرات جامد و همچنین سیالات با ویسکوزیته کم میباشند.
2.فلومتر جابه جایی مثبت (Positive Displacement Flow Meter)
فلومتر جابه جایی مثبت یکی دیگر از انواع فلومتر مکانیکی با عملکرد منحصر به فرد است که با گرفتن حجم ثابتی از سیال و سپس جابجایی آن، دبی مایعات و گازها را اندازه گیری می کند.
هنگامی که سیال وارد فلومتر می شود یک محفظه یا مجموعه ای از محفظه ها را پر می کند. اجزای مکانیکی مانند چرخ دنده ها، پیستون ها یا روتورها در پاسخ به جریان سیال حرکت می کنند و حجم مشخصی از سیال را جابجا می کنند.
تعداد دفعاتی که این محفظهها پر و خالی میشوند شمارش میشود و معیاری از کل جریان را ارائه میکند. فلومترهای PD بسیار دقیق هستند و اغلب برای اندازه گیری جریان سیالات چسبناک مانند روغن ها و سوخت ها استفاده می شوند.
3.فلومتر روتامتر (Rotameter)
روتامترها یکی از انواع فلومترهای مکانیکی هستند که برای اندازهگیری جریان حجمی سیالات استفاده میشوند و این اندازهگیری را بهصورت محلی نمایش میدهند. روتامترها از یک لوله مخروطی و یک شناور (فلوتر) با چگالی مشخص تشکیل شدهاند.
با برقراری جریان سیال در روتامتر و افزایش آن، شناور در داخل لوله روتامتر بالا میرود. این نیرو بر نیروی وزن شناور غلبه کرده و باعث حرکت شناور به سمت بالا میشود.
هر چه میزان جریان سیال بیشتر شود، شناور نیز بیشتر به سمت بالا حرکت میکند و با بزرگتر شدن سطح مقطع لوله در روتامتر، جریان بیشتری از اطراف شناور عبور خواهد کرد. موقعیت شناور بهصورت خطی با جریان عبوری سیال متناسب است. به همین دلیل، روی بدنه روتامتر درجهبندیهایی متناسب با نرخ جریان عبوری مشخص شده است.
در نقطهای که نیروی ناشی از جریان سیال با نیروی وزن شناور به تعادل برسد، شناور متوقف شده و میزان جریان بهصورت چشمی قابل مشاهده است. در روتامترهای با بدنه فلزی که امکان درج درجهبندی روی لوله وجود ندارد، از عقربههای آنالوگ برای نمایش مقدار جریان حجمی سیال استفاده میشود.
روتامترها معمولاً برای جریانهای عمودی از پایین به بالا مورد استفاده قرار میگیرند، اما در برخی مدلها، شناور به یک سیستم فنری متصل است که امکان نصب بهصورت افقی یا عمودی با جریانهای بالا به پایین را فراهم میکند. این تجهیزات با توجه به ویژگیهای سیال فرآیندی و بهویژه چگالی آن طراحی و کالیبره می شوند.
کاربردهای فلومتر مکانیکی
فلومترهای مکانیکی به دلیل قابلیت اطمینان و تطبیق پذیری در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می گیرند. آنها در صنایع مختلفی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، صنایع غذایی، دارویی و تصفیه آب و فاضلاب کاربرد گستردهای دارند. برخی از کاربردهای این فلومترها به شرح زیر است:
صنایع نفت و گاز: فلومترهای مکانیکی در این صنایع به ویژه هنگام نظارت بر جریان نفت خام، بنزین و گازوئیل از اهمیت بالایی برخوردار هستند. دوام آنها تحت فشار بالا و توانایی اندازه گیری سیالات مختلف آنها را به یک فلومتر محبوب در صنعت تبدیل می کند.
تصفیه آب: با اطمینان از حجم مناسب جریان آب از طریق تصفیه خانه ها، دبی سنج های مکانیکی خوانش های دقیقی را ارائه می دهند که به فرآیندهای تصفیه و مدیریت فاضلاب کمک می کند.
صنایع شیمیایی: از نظارت بر جریان مواد خام تا محصول نهایی، این فلومترها در حصول اطمینان از اندازهگیریهای دقیق، عاملی حیاتی در حفظ کیفیت محصول هستند.
داروسازی: اطمینان از نرخ جریان صحیح در تولید دارو می تواند یک موضوع بهداشتی و ایمنی باشد. کنتورهای مکانیکی این اطمینان را در بسیاری از فرآیندهای دارویی فراهم می کنند.
سیستم های تهویهHVAC: در سیستم های گرمایش و تهویه مطبوع، حفظ جریان مناسب خنک کننده ها و سایر سیالات ضروری است. دبی سنج های مکانیکی به کارآمد نگه داشتن این سیستم ها کمک می کند.
مزایا و معایب فلومترهای مکانیکی
فلومترهای مکانیکی با قطعات متحرکی که با سیال در تماس هستند جریان را اندازه گیری می کنند. هنگامی که سیال در فلومتر جریان می یابد، باعث حرکت اجزای مکانیکی (مانند چرخ دنده ها یا پره ها) می شود.
آنها به دلیل قابلیت اطمینان و عملکرد ساده انتخاب می شوند، اگرچه ملاحظات مربوط به شرایط نگهداری و جریان هنگام انتخاب نوع مناسب برای یک کاربرد خاص مهم است. فلومترهای مکانیکی دارای مزایای متعددی هستند که آنها را برای کاربردهای مختلف مناسب میسازد. برخی از مهمترین مزایای این فلومترها عبارتند از:
1-سادگی ساختار و عملکرد
2-قیمت مناسب
3-دوام و طول عمر بالا
4-عدم نیاز به منبع تغذیه خارجی
5-مناسب برای محیط های انفجاری و خطرناک
6-دقت بالا در محدوده جریانهای متوسط
با وجود مزایای فوق فلومترهای مکانیکی نیز دارای معایبی هستند. برخی از معایب فلومترهای مکانیکی در موارد زیر ذکر می شود:
-حساسیت به تغییرات دما و فشار
-محدودیت در اندازهگیری جریانهای بسیار کم یا بسیار زیاد
-امکان سایش و فرسایش قطعات متحرک
-عدم دقت کافی در اندازهگیری جریان سیالات حاوی ذرات جامد
نکات مهم خرید فلومتر مکانیکی
نکات متعددی هنگام خرید فلومتر مکانیکی مناسب باید در نظر گرفته شود. برخی از مهمترین نکات خرید فلومترهای مکانیکی به شرح زیر است:
نوع سیال فرآیندی:
نوع سیالی (مایع یا گاز) را که می خواهید اندازه گیری کنید، تعیین کنید. ویسکوزیته، چگالی و اینکه آیا حاوی مواد جامد یا خورنده است را در نظر بگیرید، زیرا این عوامل می توانند بر انتخاب فلومتر تأثیر بگذارند.
نرخ جریان:
محدوده نرخ جریان مورد انتظار رادر نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که فلومتر انتخابی شما می تواند به دقت در این محدوده اندازه گیری کند.
الزامات دقت:
سطح دقت مورد نیاز برای کاربرد خود را تعیین کنید. انواع مختلف فلومترهای مکانیکی کلاس های مختلفی از دقت را ارائه می دهند، بنابراین یکی را انتخاب کنید که نیازهای شما را برآورده کند.
جهت نصب:
الزامات نصب فلومتر را بررسی کنید. برخی از فلومترهای مکانیکی، مانند روتامترها، باید به صورت عمودی نصب شوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در جهت گیری خود انعطاف بیشتری داشته باشند.
رتبه بندی فشار و دما:
فشار و دمای فرآیندی را در نظر بگیرید. اطمینان حاصل کنید که فلومتر می تواند این شرایط را بدون به خطر انداختن عملکرد یا دقت آن تحمل کند.
سازگاری متریال:
اطمینان حاصل کنید که مواد استفاده شده در فلومتر با سیال مورد اندازه گیری سازگاری دارند. این امر به ویژه برای سیالات خورنده مهم است، زیرا استفاده از مواد ناسازگار می تواند منجر به آسیب و خرابی شود.
نیازهای تعمیر و نگهداری:
الزامات نگهداری فلومتر را ارزیابی کنید. فلومترهای مکانیکی با قطعات متحرک ممکن است به تعمیر و نگهداری مکرر نیاز داشته باشند، بنابراین در دسترس بودن قطعات جایگزین و سهولت سرویس را در نظر بگیرید.
کالیبراسیون:
بررسی کنید که آیا فلومتر به کالیبراسیون منظم نیاز دارد و کالیبراسیون آن چقدر آسان است. برخی از مدل ها ممکن است دارای کالیبراسیون کارخانه باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به تنظیمات دوره ای نیاز داشته باشند.
اندازه و فضای نصب:
فضای موجود برای نصب را اندازه گیری کنید و اطمینان حاصل کنید که اندازه فلومتر متناسب با منطقه تعیین شده است. ابعاد لوله کشی و هر فضای اضافی مورد نیاز برای نگهداری را در نظر بگیرید. نمایشگر وزن بولتر
نوع نمایشگر:
برخی از فلومترهای مکانیکی دارای نمایشگر آنالوگ و برخی دیجیتال می باشند. از فلومترهای مکانیکی ممکن است ویژگیهای اضافی مانند توتالایزر یا قابلیت ثبت دادهها داشته باشند که بسته به نیاز شما میتواند مفید باشد. نمایشگر وزن پارس مگا
تاییدیه و استانداردها:
توجه داشته باشید که فلومتر مورد استفاده در محیط های انفجاری و خطرناک باید دارای تاییدیه های ضد انفجاری مانند Ex باشد.